Drie opdelingen om verzuim in jouw organisatie te vertalen naar data

16.04.2024

Verzuim staat bij veel organisaties hoog op de agenda qua uitdaging. Met HR-analytics kan je een objectief en onderbouwd inzicht krijgen in dat verzuim. Maar hoe kan je verzuim definiëren om misverstanden te vermijden?

Want als je overweegt om verzuim te meten met behulp van HR-analytics, is het essentieel om dit correct te operationaliseren. Makkelijker gezegd dan gedaan: want verzuim kan variëren van legitieme ziekte tot frauduleuze praktijken. Daarom brengen wij voor jou de drie voornaamste opdelingen van verzuim in kaart:

Geschreven door Mayke Goethals

Opdeling 1: volgens kleur

Hoewel je kleuren niet meteen zou linken aan verzuim, is dit toch een vaak voorkomende opdeling. Hierbij spreekt men over vier kleuren, namelijk wit, grijs, zwart en roze verzuim.

  • Wit Verzuim
    Dit is verzuim waarbij de medewerker echt ziek is en door een arts arbeidsongeschikt is verklaard. Het vormt een minderheid van het totale verzuim en wordt als legitiem beschouwd.


  • Grijs Verzuim
    Grijs verzuim omvat situaties waarin de medewerker zich ziek meldt, maar waarbij twijfel bestaat over de rechtmatigheid van het verzuim. Dit kan variëren van eigen ziekmeldingen tot andere privé-omstandigheden en vormt een groot deel van het totale verzuim.


  • Zwart Verzuim
    Dit is verzuim waarbij de medewerker zich ziek meldt, maar eigenlijk niet ziek is en ook niet arbeidsongeschikt. Het wordt beschouwd als een vorm van fraude en vormt een klein percentage van het totale verzuim.
  • Roze Verzuim
    Roze verzuim verwijst nét naar het omgekeerde: dit zijn situaties waarin medewerkers ziek zijn maar toch komen werken. Hoewel ze aanwezig zijn, kunnen ze mogelijk niet optimaal presteren en lopen ze het risico andere medewerkers te besmetten.

Opdeling 2: volgens de duurtijd

Werknemers die een dag afwezig zijn tot werknemers die maanden afwezig zijn. Er kan een grote variatie zijn in de duurtijd van afwezigheid. In deze tweede opdeling wordt verzuim geoperationaliseerd door een onderscheid te maken op basis van duur. Hier spreken we over kort, middellang en lang verzuim.

  • Kort Verzuim
    Dit omvat verzuim dat minder dan een week duurt en vaak voorkomt bij incidentele ziektes zoals een griep.
  • Middellang Verzuim
    Middellang verzuim duurt langer dan een week maar korter dan zes weken en vereist doorgaans nauwere opvolging van de werkgever om het herstel te ondersteunen.
  • Lang Verzuim
    Dit is verzuim dat langer dan zes weken duurt en kan worden veroorzaakt door chronische aandoeningen waarbij geen zicht is op volledig herstel. Dit is ongeveer 90% van het totale landelijke verzuimpercentage.

Opdeling 3: volgens oorzaak en aard

Natuurlijk kan verzuim ook andere redenen hebben naast ziekte. In het derde en laatste deel bespreken we deze gevallen, waarbij ze worden ingedeeld op basis van hun oorzaak en aard.

  • Toegestane en Geplande Afwezigheden
    Deze categorie omvat afwezigheden die zijn goedgekeurd door het management, zoals vakantiedagen of geplande medische afspraken. Ze vormen doorgaans geen reden tot bezorgdheid, omdat ze deel uitmaken van het arbeidsvoorwaardenpakket van de werknemer en een noodzakelijk evenwicht tussen werk en privéleven mogelijk maken.
  • Onverwachte maar Legitieme Afwezigheden
    Dit type verzuim treedt op wanneer een werknemer afwezig is vanwege onvoorziene omstandigheden, zoals ziekte, familiale noodsituaties of auto-ongelukken. Hoewel ze verstoringen op de werkplek kunnen veroorzaken, worden ze over het algemeen als acceptabel beschouwd vanwege hun onvoorspelbaarheid en onvermijdelijkheid.
  • Ongeoorloofde en Onrechtmatige Afwezigheden
    Hierbij missen werknemers hun werk zonder geldige reden of zonder hun werkgever hiervan op de hoogte te stellen. Dit soort afwezigheden kan een negatief effect hebben op de productiviteit, aangezien de werklast terechtkomt bij andere werknemers.
  • Chronisch Verzuim
    Dit verwijst naar een patroon van frequent en aanhoudend verzuim, wat nadelig kan zijn voor zowel werknemers als werkgevers. Het kan leiden tot problemen met functieverantwoordelijkheden en een verlies aan productiviteit, evenals hogere kosten in verband met personeelsverloop.

Of het nu gaat om kleurencodes die variëren van wit tot roze, de duur van de afwezigheid of de oorzaken en aard van het verzuim, elke categorie biedt inzichten die je kunnen helpen bij het ontwikkelen van effectieve strategieën voor het voorkomen, beheren en aanpakken van verzuim binnen jouw organisatie.

Nu je je bewust bent van de verschillende indelingen van verzuim, heb je de tools om adequaat te reageren op deze uitdaging die zich op de werkvloer voordoet. Door proactief te reageren op verschillende vormen van verzuim, kun je als organisatie niet alleen de productiviteit verbeteren, maar ook het welzijn van je medewerkers bevorderen.

Externe bronnen

Meer weten?

Wil je zelf aan de slag met het onderzoeken van jouw HR-data? Contacteer ons. Of wil je nog meer inspiratie over HR-analytics? Schrijf je dan zeker in voor onze tweemaandelijkse nieuwsbrief met tips en trends over HR-analytics.

Terug naar overzicht
Delen